Τουριστική ανάπτυξη - "Business as usual"

Το παρόν άρθρο προήλθε από την ανάγκη σχολιασμού - εμπλουτισμού του πολύ σωστού άρθρου του κ. Νίκου Γράψα που μπορείτε να το διαβάσετε εδώ.

Κάθε δράση που αποσκοπεί σε άμεση ή έμμεση ανάπτυξη του τουρισμού θεωρείται εκ προοιμίου θετική? Όχι λέει ο κ. Γράψας πολύ σωστά. Θα ήθελα να επικεντρωθώ όμως στο γιατί στη Λευκάδα συμβαίνει αυτό? Γιατί ενώ κάθε χρόνο γίνονται ένα σωρό δράσεις, εκδίδονται σωριδόν δελτία τύπου φτάνουμε τα τελευταία χρόνια λίγο πριν την έναρξη της τουριστικής περιόδου να βιώνουμε : την απώλεια τουριστών από τις κλασσικές αναπτυγμένες αγορές, την μείωση της τουριστικής περιόδου, την πτώση τιμών.

Εκτιμώ ότι η αιτία είναι διότι η διαχείριση των όποιων δράσεων γίνεται με κριτήρια που χαρακτηρίζουν μια γραφειοκρατική διοίκηση δημοσίου τομέα. (Σύσταση επιτροπών από εκλεγμένους φορείς, αναζήτηση κονδυλίων από κωδικούς, ενέργειες από δημοσίους και δημοτικούς υπαλλήλους με βάση το γραφειοκρατικό σύστημα του δημοσίου τομέα, δράσεις που έχουν ήδη γίνει και η διαδικασία τους βρίσκεται καταγεγραμμένη στο πρωτόκολλο περασμένων ετών -business as usual-, και τέλος οι ανακοινώσεις των δράσεων στον τύπο για λαϊκή κατανάλωση και τα "χειροκροτήματα" μεταξύ των εμπλεκομένων. Τίποτα από τα παραπάνω δεν είναι κακό και δεν θέλω να παρεξηγηθώ, όμως η διαδικασία αυτή ταιριάζει στη διαχείριση θεμάτων που αφορούν θέματα δημόσιας διοίκησης (ακόμα και εδώ υπάρχει η τάση για αλλαγές στην Ελλάδα του σήμερα προς "Ευέλικτη Διακυβέρνηση" και "Νέο Δημόσιο Μάνατζμεντ", έννοιες που και ο τελευταίος φοιτητής της Δημόσιας Διοίκησης γνωρίζει).

Η τουριστική ανάπτυξη αποτελεί τον πλέον ανταγωνιστικό τομέα της οικονομίας και η διαχείρισή της με το προηγούμενο μοντέλο είναι καταδικασμένη σε αποτυχία. Μόνο οι αδαείς νομίζουν ότι κάτι γίνεται όμως ΤΙΠΟΤΑ ΔΕΝ ΓΙΝΕΤΑΙ.

Η διαχείριση της τουριστικής ανάπτυξης πρέπει να γίνεται με όρους και μεθόδους της "ελεύθερης αγοράς" ή ποιο σωστά με βάση τη θεωρία του "Ατομικισμού". Όσοι ασχολούνται με την διαμόρφωση πολιτικής που στοχεύει στην τουριστική ανάπτυξη πριν από οτιδήποτε άλλο πρέπει να ακολουθούν την σχολή του "Μάρκετινγκ των Σχέσεων" ή να προσπαθήσουν τουλάχιστον να εισάγουν τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις προς την κατεύθυνση αυτή, στη διαδικασία "λήψης αποφάσεων".

Η τουριστική ανάπτυξη έρχεται μετά από την εφαρμογή ενός Ολοκληρωμένου Προγράμματος Μάρκετινγκ. Αυτό περιλαμβάνει με απλά λόγια τα παρακάτω στάδια :

1. Περίληψη του που βρισκόμαστε και τι θέλουμε να κάνουμε.

2. Ανάλυση της υπάρχουσας κατάστασης (ευρύτερο περιβάλλον, η γενικότερη τουριστική αγορά, ανάλυση ανταγωνισμού, ανάλυση πελατών και ανάλυση των πωλήσεων)

3. Προσδιορισμός ΜΕΤΡΗΣΙΜΩΝ και ΕΠΙΤΕΥΞΙΜΩΝ στόχων (αύξηση αφίξεων ανά χώρα προορισμού, αύξηση τουριστικού συναλλάγματος,  συγκεκριμένοι στόχοι μάρκετινγκ,  επιμέρους στόχοι προγράμματος, ενδιάμεσοι στόχοι κλπ)

4. Απόφαση συγκεκριμένης στρατηγικής μάρκετινγκ ( εναλλακτικές στρατηγικές, αγορές – στόχοι, ανταγωνιστές στόχοι, σχεδιασμός βασικής στρατηγικής)

5. Προγραμματισμός μάρκετινγκ (τιμές, διαφήμιση – προώθηση, πωλήσεις, ανάπτυξη νέων τουριστικών προϊόντων και νέων μεθόδων προβολής, εξυπηρέτηση τουριστών και έρευνα αγοράς).

6. Οικονομική ανάλυση προγράμματος (προϋπολογισμός, οικονομικά στοιχεία εξόδων – αποδοτικότητας)

7. Εφαρμογή του προγράμματος

8. Έλεγχος απόδοσης από δευτερογενή στοιχεία (πχ. είσπραξη ΦΠΑ) και πρωτογενή στοιχεία (πχ αφίξεις στο αεροδρόμιο)

9. Σχέδια «εκτάκτων αναγκών» και εναλλακτικές στρατηγικές.

10. Συμπεράσματα – Αξιολόγηση του προγράμματος – Έλεγχος επίτευξης των ποσοτικών στόχων που είχαν τεθεί – Απόκτηση εμπειρίας – Ανατροφοδότηση των στοιχείων στο αρχικό στάδιο 1 για δημιουργία Ολοκληρωμένου Προγράμματος Μάρκετινγκ για την επόμενη χρονιά.

Η αρίθμηση των σταδίων είναι ουσιαστικής σημασίας για τον χρόνο που κάθε ένα πρέπει να γίνει και να ακολουθείται από το επόμενο.

Όλα τα παραπάνω βρίσκονται και στο τελευταίο εγχειρίδιο «Μάρκετινγκ Υπηρεσιών».

Τι γίνεται όμως εδώ κάθε χρόνο???

 Οι όποιες αρμόδιες επιτροπές αρχίζουν από το στάδιο 6 του προϋπολογισμού και χωρίς να αναλύουν τη σχέση κόστους απόδοσης. ( πχ βάζει τα πολλά λεφτά η ΕΤΙΝ για έκθεση στην Αγία Πετρούπολη – τότε πάμε).

Η εκτίμηση της υπάρχουσας κατάστασης (στάδιο 2) είναι προφορική, αόριστη, μη ποσοτική απλά ποιοτική και σίγουρα ελλειμματική. (πχ ήρθαν πέρυσι πολλοί Σέρβοι στην Λευκάδα).

Υπάρχει ΠΛΗΡΗ απουσία μετρήσιμων στόχων (στάδιο 3).

Στο στάδιο 4 η απόφαση της στρατηγικής μάρκετινγκ βασίζεται στο τι κάνουν οι άλλοι ( πχ πήγε ο Δήμος Θεσσαλονίκης για προβολή στο Ισραήλ – πάμε και εμείς).

Ο προγραμματισμός μάρκετινγκ (στάδιο 5) βασίζεται στο τι και πως το κάναμε πέρυσι (πχ «καλό» ήταν το φυλλάδιο ας ανατυπώσουμε 10000 τεμάχια ακόμα μια που τελειώνει).

Η εφαρμογή του προγράμματος γίνεται εμπειρικά (πχ. πάει ο Περιφερειάρχης στο Βερολίνο καλό είναι να πάει και ο Δήμαρχος με δύο υπαλλήλους για να ενισχύσει την παρουσία εκεί, ή βάζει λεφτά το Επιμελητήριο πρέπει να πάει οπωσδήποτε ο Πρόεδρος)

Υπάρχει πλήρη απουσία των σταδίων 8, 9 και 10.

Ο κ. Γράψας μιλάει πολύ σωστά προσπαθώντας να επιλύσει τα παραπάνω προβλήματα. Όμως δεν υπάρχει περίπτωση να λυθούν με ημερίδες όσο σωστά και πλήρη και εάν είναι τα συμπεράσματα εάν δεν υιοθετηθεί αρχικά η παραπάνω διαδικασία λήψης αποφάσεων. Το ΤΙ, ΠΩΣ και ΠΟΤΕ θα κάνουμε κάτι θα προσδιοριστεί με τις ημερίδες. Η ΕΦΑΡΜΟΓΗ όμως απαιτεί Ολοκληρωμένο Σχεδιασμό Μάρκετινγκ και διοικητικά στελέχη που ξέρουν και μπορούν να τον εφαρμόσουν. Στο σημείο αυτό η Λευκάδα έχει το τεράστιο έλλειμμα τα τελευταία χρόνια διότι οι απαιτήσεις και το ανταγωνιστικό περιβάλλον έχουν αυξηθεί κατακόρυφα.

Την αλήθεια ή όχι όλων των παραπάνω  μπορεί κάθε ένας να την κρίνει αφού μελετήσει τις διαδικασίες τουριστικού μάνατζμεντ που εφαρμόζουν : η Κύπρος και η Τουρκία για τον μαζικό τουρισμό, η Ιταλία για τον αργοτουριμό, η Ισπανία για την τουριστική κατοικία, η Νέα Ζηλανδία για τον εναλλακτικό τουρισμό,  η Βουλγαρία για τον τουρισμό ευεξίας, η Αυστρία και Ελβετία για τον χειμερινό τουρισμό, η Πράγα για τον τουρισμό πόλεων, η Σουηδία για τον κυνηγετικό τουρισμό, το Ντουμπάι για τον καταναλωτικό τουρισμό κλπ αλλά και η Ρόδος, η Κως και η Κρήτη στη χώρα μας.

    

«Έχουμε αφήσει τον μεγάλο ασθενή της Ελλάδας, την Δημόσια Διοίκηση, να οδηγήσει την χώρα (Λευκάδα- σημείωση δικιά μου) σε τροχιά ανάπτυξης» μου είπε Λευκαδίτης δημοσιογράφος χθες και θα συμφωνήσω μαζί του.